प्रस्न 1. एचआयवी म्हळ्यार कितें?
जाप: एचआयवी (ह्युमन इम्युनोडेफिशियन्सी व्हायरस) हो एड्साक कारणीभूत थारावपी संसर्ग आसा. हो संसर्ग रक्ता वरवीं, सामायीक सुयो आनी लैंगिक संपर्काचो वापर करून एका व्यक्ती कडल्यान दुसर्‍या व्यक्ती कडेन संक्रमीत जाता. हाचे अतिरिक्त, संक्रमीत जाल्ल्यो गुरवार बायल्यो  गर्भधारणे मजगती  वा  बाळंतपणा मजगती  तशेंच स्तनपानां वरवीं तांच्या भुरग्यांक एचआयवी संक्रमीत करूंक शकतात. एचआयवी ग्रस्त आशिल्ल्या लोकांक एचआयवी संसर्ग म्हणटात. एचआयवी संसर्गाक लागून हातूतल्यान चडश्या लोकांक एड्स जाता.

शरीरातले हे द्रव एचआयवी पातळटा हे सिद्ध जाला.

• रक्त
• वीर्य
• योनीमार्गातलें द्रव पदार्थ
• आवयचे दूद
• रगत आशिल्ले शरिरातले हेर द्रव पदार्थ

भलायकी कर्मचारी हांच्या संपर्कात येवंक शकपी संसर्गाचे सक्रमण करूंक शकपी शरिरातले हेर अतिरिक्त द्रव पदार्थ

• मेंदू आनी फाठीच्या कण्या भोवतणी आशिल्लो सेरेब्रोस्पायनल द्रव पदार्थ.
• हाडांच्या सांध्या भोवतणी आशिल्लो सायनोव्हियल द्रव पदार्थ
• गर्भाच्या भोवतणी आशिल्लो आम्निओटीक द्रव

प्रस्न 2.  एड्स म्हळ्या कितें? एड्स कित्याक लागून जाता?
जाप: एड्स म्हळ्यार एक्वार्यड इम्युनोडेफिशियन्सी सिड्रोम. एचआयवी ची लागण जाल्ल्या  व्यक्तीक सीडीसी परिभाशीत केल्ल्या एड्स निर्देशक दुयेंसातले एक दुयेंस जाल्या उपरांत एड्साचें निदान जाता.  एचआयवी पॉझिटीव व्यक्ती जाका कसलेच गंभीर दुयेंस जाल्ले ना, ताका कांय रगत चाचण्याच्या आदारान (सीडी 4 + मोजणी) एड्साचें निदान मेळूं येता.एचआयवी चाचणेचो निकाल पॉझिटीव लागलो म्हणल्यार मनशाक एड्स आसा अशें न्हय, एड्साचें निदान वैजका कडल्यान कांय वैजकीय निकश वापरून करतात(एड्स सुचक दुयेंसा)एचआयवी संसर्गाक लागून रोग प्रतिकार शक्ती इतली दुबळी जावंक शकता की कांय संसर्गा आड झुजपाक त्रास जाता, ह्या प्रकारच्या संसर्गाक संदीसादू संसर्ग अशे म्हणटात कारण दुबळी प्रतिकारशक्ती दुयेंस निर्माण करपाक दिता ती संद ते घेतात.एड्स आशिल्ल्या लोकांक समस्या निर्माण करपी वा जिवाक धोको निर्माण करपी जायत्या संसर्गांचेर चड करून भलायकेन बरी आशिल्ली रोगप्रतिकार शक्त नियंत्रीत जाता. एड्स आशिल्ल्या मनशाची रोगप्रतिकार शक्त इतली दुबळी जाता की गंभीर दुयेंस आडावपा खातीर वा ताचेर उपचार करपा खातीर वैजकी हस्तक्षेपाची गरज आसूं येता.

प्र 3. एच.आय.वी खंयच्यान आयलो?
जाप: आमकां खबर ना. एच.आय.वी.च्या उत्पत्ती विशीं शास्त्रज्ञांचे वेगवेगळे सिध्दांत आसात, पूण एकूय सिध्दांत सिध्द जावंक ना. एच.आय.वी.चे प्रकरण सगळ्यांत पयलीं वळखूंक मेळ्ळे ते 1959 वर्सा काँगोच्या लोकशाय प्रजासत्ताकांतल्या किंशाशा हांगाच्या एका मनशाच्या रगताच्या नमुन्यांतल्यान एकठांय केल्ली. (ताका कसो संसर्ग जालो तें कळना.) ह्या रगताच्या नमुन्याचें आनुवंशिक विश्लेशण पळयल्यार एच.आय.वी.-1 1940 च्या शेवटाक वा 1950 च्या सुमाराक एकाच व्हायरसांतल्यान निर्माण जाल्लो आसूं येता अशें दिसून येता.

अमेरिकेंत हो व्हायरस उण्यांत उणो 1970 च्या मध्याक ते निमाणे सावन अस्तित्वांत आशिल्लो हें आमकां खबर आसा. 1979-1981 ह्या काळांत लॉस एन्जेल्स आनी न्यूयॉर्कांतल्या जायत्या समलिंगी दादल्या दुयेंती मदीं न्युमोनिया, कॅन्सर आनी हेर दुयेंसांचो दुर्मिळ प्रकार दिसून येतालो. ही अशी परिस्थिती चड करून भलायकेन बरी रोगप्रतिकार शक्त आशिल्ल्या लोकांमदीं दिसनाशिल्लीं.

1982 वर्सा भौशीक भलायकी अधिकार्‍यांनी भलायकेन बर्‍या दादल्यांक संद दिवपी संसर्ग, कापोसी सार्कोमा आनी न्युमोसिस्टिस कॅरिनी न्युमोनिया ह्या दुयेंसांचें वर्णन करपा खातीर “अॅक्वायर्ड इम्युनोडेफिशिएंसी सिंड्रोम” वा एड्स ही संज्ञा वापरपाक सुरवात केली. अमेरिकेंत त्या वर्सा एड्स दुयेंतींचेर औपचारीक मागोवप (पळोवप) सुरू जालें.

एड्साचें कारण म्हळ्यार 1983 वर्सा शास्त्रज्ञांनी वेगळो केल्लो व्हायरस. आंतरराष्ट्रीय शास्त्रीय समितीन सुरवेक ह्या व्हायरसाचें नांव एचटीएलवी-III/एलएवी (मनीस टी-सेल लिंफोट्रोपिक व्हायरस-टायप III/लिम्फॅडेनोपॅथी-संबंदीत व्हायरस) अशें नांव दिलें. उपरांत हें नांव बदलून एच.आय.वी.(Human Immunodeficiency Virus) अशें केलें.

15 वर्सां परस चड काळ केल्ल्या शास्त्रीय संशोधनांतल्यान मेळिल्लो अपरिहार्य निश्कर्श असो आसा की लोकांक लैंगीक संपर्कांतल्यान वा इंजेक्शन दिवन ड्रग्साचो वापर करून एच.आय.वी.चो संपर्क आयल्यार एच.आय.वी. पासून तांकां संसर्ग जालो जाल्यार चडशांक निमाणें एड्स जावं येता.

प्र4. एच.आय.वी. एड्स जावपाक कितलो वेळ लागता?
जाप: 1992 सावन सुमार अर्द्या लोकांक एच.आय.वी.ची लागण जाले उपरांत 10 वर्सां भितर एड्स जाता असो अदमास शास्त्रज्ञांनी काडला. हो वेळ दरेकल्याक खूब वेगळो आसता आनी तो मनशाच्या भलायकेची स्थिती आनी भलायके संबंदीत वागणूक अशा जायत्या गजालींचेर आदारून आसूं येता.

आयज एच.आय.वी.क लागून रोगप्रतिकार शक्त दुबळी जावपाचें प्रमाण मंद करपाक शकतात अशे वैजकी उपचार आसात. हेर दुयेंसां प्रमाणें बेगीन सोदून काडल्यार उपचार आनी प्रतिबंधात्मक भलायकी जतनाय घेवपाचे चड विकल्प मेळटात.

प्र 5. एड्स महामारीक इतली गंभीर कित्याक मानतात?
जाप: एड्साचो परिणाम मुखेल पणान लोकांक चड उत्पादक आसतानाच जाता. आनी ताका लागून अकाली मरण येता आनी एड्साक लागून पुराय कुटुंबां, समाज आनी देशांच्या समाजीक-आर्थीक संरचनेचेर खर परिणाम जाता. ते भायर एड्स हें दुयेंस बरे करपाक मेळना आनी एच.आय.वी. मुखेलपणान लैगीक संपर्का वरवीं प्रसारीत करीत आशिल्ल्यान  आनी लैंगीक वेव्हार हे मुळांत खाजगी क्षेत्र आशिल्ल्यान, ह्या समस्याचें निराकरण करप कठीण आसा.

प्र 6. सेक्सांतल्यान संसर्ग जावप कशें टाळूं येता?
जाप: संभोग सोडून, संसर्ग नाशिल्ल्या जोडीदारा कडेन परस्पर विस्वासू एकपत्नी लैंगीक संबंद दवरून वा सुरक्षीत संभोग करून एच.आय.वी.ची लागण टाळूं येता. सुरक्षीत संभोगांत दर एका लैंगीक संबंदा वेळार कंडोमाचो योग्य वापर आसता आनी तातूंत बिगर भेदक संभोगाचोय आस्पाव जाता.

प्रस्न 7. ल्हान भुरग्यांक आनी तरणाट्यांक एच.आय.वी. पासून कशे सुरक्षीत करतलें?
जाप: भुरग्यांक आनी किशोरांक लैंगीक संबंद दवरचे पयलीं एच.आय.वी.ची लागण कशी टाळची हें जाणून घेवपाचो अधिकार आसा. कांय तरणाटे प्रारंभीक अवस्थेचेर संभोग करतले देखून तांकां कंडोमा विशीं आनी ते खंय उलब्ध आसात हे खबर आसूंक जाय. भुरग्यांक एच.आय.वी.ची लागण कशी टाळची हें समजून घेवपाची खात्री करपाची जापसालदारकी पालक आनी शाळांनी दिवंक जाय, आनी एच.आय.वी./एड्स आशिल्ल्या लोकां कडेन सहिश्णु, दयाळू आनी भेदभाव नाशिल्ल्या वृत्तीचें म्हत्व शिकयतात.

प्र 8. इंजेक्शनां वरवीं एच.आय.वी.ची लागण जावंक शकता?
जाप: हय, इंजेक्शन दिवपी उपकरणांत एच.आय.वी. गरजे बगर इंजेक्शनां टाळचीं. तुमकां इंजेक्शन दिवंक जाय जाल्यार सुयो आनी सिरिंज सरळ निर्जंतुकीत पॅकेजींतल्यान आयल्यात वा योग्य रितीन निर्जंतुकीत केल्यात हाची खात्री करात; निवळ करून उपरांत 20 मिनटां उकडून दवरिल्ल्यो सुयो आनी सिरिंज परत वापरूंक जाता. निमाणें, खंयच्याय प्रकारचीं वखदां इंजेक्शन जर दिल्ली आसल्यार, दुसर्‍याची इंजेक्शन दिवपाचीं उपकरणां केन्नाच वापरचीं न्हय.

प्र9. गोंदण वा कान तोपल्यार कितें?
जाप: गोंदप, कान तोपप, एक्यूपंक्चर आनी कांय तरेचें दंतवैजकी काम ह्या सगळ्यांनी संसर्ग जावचो न्हय म्हूण निर्जंतूकीरण आसप आवश्यक आसा अशीं साधनां आसतात. सादारणपणान कातीक छेद दिल्यार खंयचीय प्रक्रिया करपाक टाळची, जो मेरेन गरजेची ना.

प्र10. एच.आय.वी/एड्स हाचेर उपचार आसा काय?
जाप: सद्या परवानो आशिल्ल्या सगळ्या अँटीरेट्रोव्हायरल वखदांचो म्हळ्यार एझेडटी, डीडीएल आनी डीडीसीचो परिणाम फकत मर्यादीत काळा खातीर आसता. तेभायर हीं वखदां खूब खर्चीक आसतात आनी तांकां खर प्रतिकूल प्रतिक्रिया जाता जाल्यार एकाच वखदांचो उपचार केल्यार व्हायरसाक प्रतिकारशक्ती मातशी बेगीन तयार जावपाची प्रवृत्ती आसता. आतां प्रोटीज इन्हिबिटर नांवाच्या नव्या वखदां सयत वखदांचे संयोजन दिवपाचेर भर दिला; पूण हाका लागून उपचार आनीकय खर्चीक जाता.डब्ल्यूएचओचें सध्याचे धोरण ॲण्टिवायरल वखदांची शिफारस करीना पूण ताचे बदला क्षयरोग आनी अतिसार ह्या सारक्या एचआयव्ही कडेन संबंदीत आशिल्ल्या संदीसादू संक्रमणा खातीर क्लिनिकल वेवस्थापन बळकट करपाचे समर्थन करता. एचआयव्ही/एड्स ग्रस्त लोकांचे जगप चड करपा खातीर आनी जिवनमान सुदारपा खातीर बर्‍या देखरेखीच्यो कार्यावळी दाखयतात.

प्रस्न 11. पूण पयलीं केन्नाच अस्तित्वांत नाशिल्ले दुयेंस अचानक कशें जावंक शकता.?
जाप: एड्सा कडेन संवसारीक महामारी म्हूण पळयले जाल्यार, कितें तरी नवें आनी अचकीत जाता अशें दिसता. पूण एड्सा कडेन एक दुयेंस आनी ताका कारणीभूत थारपी व्हयरसा कडेन पळयले जाल्यार वेगळेंच चित्र पळोवंक मेळटा. आमकां अशें दिसून आयलां की हो रोग आनी व्हायरस दोनुय नवे न्हय. महामारी  येवचें पयलीं तो थंय आशिल्लो. आमकां खबर आसा की व्हायरस केन्ना केन्ना बदलतात. एका काळार मानशाक निरुपद्रवी आशिल्लो व्हायरस हानी कारक जावंक शकता. एड्स महामारीच्या बर्‍याच आदीं एचआयवी च्या बाबतीन हेंच घडिल्लें आसूंक जाय. नवीन गजाल म्हणल्यार ह्या महामारीचो वेगान जावपी प्रसार. संशोधकांचो असो विस्वास आसा की महामारी सुरू जावचें पयलीं खूपश्या वर्सां आदीं  हो व्हायरस विभक्त लोकसंख्येच्या गटांत हाजीर आशिल्लो. मागीर परिस्थिती बदल्ल्या उपरांत चडशें लोक स्थलांतरीत जावंक लागले आनी चडसो वेळ भोवंडी करूंक लागले, ते व्हड शारांनी स्थीयीक जालें आनी तांची जिवन शैली बदलली. लैगीक संबंद आनी दुशीत रगतातल्यान एचआयव्हीचो प्रसार करूंक सोंपें जाल्ले आसा आनी जसो जसो हो व्हायरस पातळत गेलो  तसो तसो आदींच अस्तित्वांत आशिल्लो हो व्हायरस नवें महामारीचे रुप धारण करंक लागलो.

प्रस्न 12. एच.आय.व्ही ची लागण जाल्ल्या एकाद्र्या व्यक्ती वांगडा काम करप सुरक्षीत आसा?
जाप: हय, चडश्या कामगारांक आपले काम करताना संसर्ग जावपाचो धोको ना. हो संसर्ग मुखेलपणान रगत वा लैंगीक द्रवांच्या हस्तातरणा वरवीं संपर्कांत आयिल्ल्यांक जाता. रगत वा लैंगीक द्रवांचो संपर्क चडश्या लोकांचो भाग नाशिल्ल्यान, चडशे कामगार सुरक्षीत आसात.

प्रस्न 13. संक्रमीत जाल्ल्या व्यक्तीच्या लागीच्या शारिरीक संपर्कांत दर दिसा काम करप म्हणल्यार कितें ?
जाप: हातूंत कसलोच धोको ना. तुमी तुमच्या कार्यालयातल्या हेर लोकां कडेन समान फोन वाटून घेवन वापरूंक शकतात वा हेर एचआयव्ही संसर्ग जाल्ल्या लोकां वांगडा गर्दी आशिल्ल्या कारखान्यांत एकी कडेन काम करूंक शकतात. एकूच समान कपांत च्या लेगीत वाटूंन घेवंक शकतात, पूण हाका लागून तुमकां संसर्ग जावपाचो धोको निमार्ण जावचो ना.  घाण आनी घामाच्या संपर्कात आशिल्ल्यांकय संसर्ग जावचो ना.

प्रस्न 14. कामाचेर आसतना कोणाक धोको आसता?
जाप: जांका संसर्ग आशिल्ल्यांक रगताच्या संपर्कात  येवपाची शक्यताय आसता तांका धोको आसता. हातूंत भलायकी कर्मचारी, दोतोर, दंत्त चिकित्सक, परिचारीका, प्रयोगशाळा तंत्रज्ञ आनी हेर कांय जणांचो आसपाव आसा. अशा कामगारांनी संक्रमीत रगताच्या लागीं संपर्का पासून खास जतनाय घेवप आवश्यक आसा. देखीक हातमोज्ये वापरून.

प्रस्न 15. जर एकाद्र्या कामगाराक एचआयव्हीची लागण जाल्ली आसल्यार ताका काम सुरू दवरपाची परवानगी दिवची?
जाप: एचआयव्ही संसर्ग जाल्ल्या कामगारांक जे आजूनय निरोगी आसात, तांका हेर कामगारां प्रमाणेंच वागणूक दिवंक जाय, एड्स वा एड्सा संबंदीत दुयेंस आशिल्ल्यांक, हेर कामगारा प्रमाणेंच  वागणूक दिवंक जाय. एचआयव्हीच्या संसर्गाची लागण जावप म्हणल्यार  नोकरी सोडपाचें कारण न्हय.  

प्रस्न 16. संसर्गाची लागण जाल्ल्या कर्मचार्‍यांक  ते विशी मालकाक सांगचें लागता काय कितें ?
जाप: संसर्गाची लागण जाल्ल्या कोणाकूय, वा संसर्ग जाला अशें समजल्यार मालकान सह –कामगार संघटना वा गिरायकां कडल्यान जावपी भेदभावा पासून राखण करूंक जाय. कर्मचार्‍यांनी आपल्या संसर्गाची माहिती आपल्या मालकाक दिवपाची गरज ना. कर्मचार्‍यांक एड्सा विशीं फोवोशी माहिती आनी शिक्षण मेळ्ळे जाल्यार एचआयव्ही संसर्ग जाल्ल्या व्यक्तीच्या हक्काची राखण करपी कामाच्या जाग्यार समजुतदारपणाचें वातावरण निमार्ण जावंक शकता.  

प्र.17. नियोक्त्यान कामगाराची ऍचआयवी खातीर चांचणी करची?
जाप: कामगाराची ऍचआयवी खातीर चांचणी करप गरज ना. अशी कल्पना करात की तुमी ऍचआयवी बादीत कामगार आसा आनी निरोगी आसून काम करूंक शकता. जो मेरेन तुमच्या कामाचो संबंद आसा, संसर्गा संबंदीत माहिती खासगी उरतली. जरीय तर ती सगळ्यांक जाहीर केली जाल्यार, तुमी भेदभावाचे लक्ष्य जावंक शकतात. एड्स संबंदीत दुयेंस जरीय एके विशिश्ट नोकरे खातीर अयोग्य थारता, चिरकालीक दुयेंस आशिल्ल्या खंयच्याय हेर कर्मचार्‍याक मेळपी वागणुके सारखीच वागणूक तुमकां मेळूंक जाय. नियोक्त्या वरवीं योग्य पर्यायी नोकरेची वेवस्था करूंक शकता. संवसारांतल्या वेगवेगळ्या भागांतल्या नियोक्त्यांनी चड मनीसपणांतल्यान हे समस्येक हाताळूंक सुरवात केल्या. मार्गदर्शना खातीर तांच्या संघटणांचो आनी कामगार संघांचो सल्लो घेवंक शकता.

प्र.18. तुमी जरीय पयलींच ऍचआयवी बादीत आसा जाल्यार कितें? तरीयपूण तुमी भोंवपाक शकतात?
जाप: तुमकां जरीय पयलींच संसर्ग जाला जाल्यार, प्रवासाक वचपाची येवजण करचे पयली तुमच्या भलायकी जतनाय पुरवणदाराक मार्गदर्शना खातीर तांचो सल्लो घेयात. कांय इमिग्रेशन अधिकारी ऍचआयवी मुक्त प्रमाणपत्र दिवपाचो आग्रह धरतात. तुमचो प्रवास सल्लागार तुमकां सल्लो दितलो.

प्र.19. ‘ऍड्स हो मुखेलपणान विकसनशील  देशांची समस्या आसा’. वा ‘ना, एड्स हो खर्‍यानीच विकसीत देशांची समस्य़ा आसा’. हातुंतले खंयचें मत बरोबर आसा?
जाप: चडशे लोक असो दावो करूंक सोदतले  की एड्स फकत हेरांक प्रभावीत करता/फकत  हेरांक परिणाम जाता – हेर लोकांक वा हेर देशांक. एड्स पॅटर्न तोडटा जो आमी व्हडल्या दुयेंसां कडेन दवरतात, देखीक, मलेरियाचो संबंद उश्ण कटिबंधा कडेन जोडप वा काळजाचे दुयेंस उद्देगीक जगा कडेन. एड्साचो प्रभाव दोगांकूय जाता विकसीत आनी उद्देगीक देशांक, थंड आनी गर्मीच्या अशा दोनूय देशांक. जंय लोक रावतात आनी लैगीक संबंद दवरतात, थंय ऍचआयवी खंयूय पसरूंक शकता.

प्र.20. वेगवेगळ्या देशांतल्यो एड्साच्यो समस्या कशे तरेन एकमेका कडेन संबंदीत आसतात?
जाप: ते कमीत कमी तीन तरेन संबंदीत आसा. पयलें, दर एका देशांत, एड्स सदांच लैगीक संबंदा वरवीं आनी रगतांतल्यान विशाणूंच्या प्रसारणा वरवीं पसरता. देखून, सगळ्या देशांनी ताचो प्रसार जावपा खातीर लोकां वरवीं खाशेली कृती करप गरजेचे आसा.

दुसरें, एड्साक सगळ्या देशांनी लोकां वरवीं,  जरीय ते आपली लैगीक वागणूक बदलून  प्रतिबंध हाडूंक शकता, रक्त संक्रमणा खातीर रगताची तपासणी करून, आनी सुयो आनी सिरिन्जां निर्जंतुकीकरण करून आळाबंध हाडूंक शकता.

तिसरे, एड्साचो प्रतिबंध आनी नियंत्रण जगांतल्या चडशा देशांक जोड कृतीन एकठाय हाडटा. तांकां सुटावे करूंक समान मुळाव्यो समस्या आसात. देखीक, दिल्ल्या रगताची तपासणी करूंक जाय आनी साद्या, भरवंसो करूंक शकता असले आनी विशाणू पारखूंक सवाय रगत चांचण्यो करपाचे उपलब्धतायेंतल्यान सगळ्यांक फायदो मेळूंक जाय. फकत जोड आंतरराष्ट्रीय कृती/कारवाय अशे तरेच्यो चांचण्यो विस्तारान उपलब्ध आनी परवडप शक्य करता.

प्र.21. एक व्यक्ती जरीय तर ऍचआयवी बादीत जाली, ताका ऍड्स आसा असो अर्थ जाता?
जाप: ना, ऍचआयवी हो एक असामान्य वायरस/विशाणू कारण तातूंत व्यक्ती जायत्या वर्सां खातीर संसर्गीत जावंक शकता आनी तरीय आसताना एकदम निरोगी दिसूंक शकता. पूण विशाणू शरीरा भितर  सवकासायेन  वाडत वता आनी रोगां आड झगडपाची शरिराची क्षमताय नश्ट करता.ऍचआयवी बादीत आशिल्ल्या सगळ्यांकूच ऍड्स जातलो तें अजुनय निश्चीत ना. पूण अशे दिसून येता की, ऍचआयवी बादीत चडश्या लोकांक भलायके संबंदीत गंभीर समस्या उप्रासूंक शकता. पूण हें खूब वर्सां उपरांत जावंक शकता. ऍचआयवी बादीत व्यक्तीक आपूण संसर्गीत जाला हें खबर नासूं येता पूण हेर लोकां मेरेन तो विशाणू पावोवंक शकता.

प्र.22. दादल्यांची सुन्ता केल्यार ऍचआयवी संसर्गा पासून संरक्षण दिवंक शकता हें खरें आसा?
जाप: हय, अग्रचर्माचे भितरले वटेन श्लेष्म पृश्ठभाग आसता, जो लिंगाच्या शाफ्ट वा ग्लॅन्साच्या कठीण कातीपरस आघाताक चड संवेदनशील आसता. तशेंच फोरस्किनांत लॅंगरहान ’स पेशी सारकिल्ल्यो ऍचआयवी पेशी आसता. शिकागोंतल्या हालींच्या अभ्यासांत अग्रकातीच्या श्लेष्म ऊतकांत ऍचआयवी -1 ची संवेदनशीलताय त्याच परिस्थितींतल्या गर्भाशयाच्या ऊतकांतल्या पेशींपरस सात पटींनी चड आशिल्ल्याचें दिसून आयलां.

प्र.23. तोंडांतल्यान संभोग (ऑरल सॅक्स) करप असुरक्षीत आसता ?
जाप: तोंडांतल्यान संभोग (ऑरल सॅक्स) करप  (एक व्यक्तीन दुसरे व्यक्तीचें लैगीक/यौन भागांचे चुंबन घेवप, चाटप वा चोखप) संसर्ग जावपाची जोखीम कांय प्रमाणांत आसताच. एक व्यक्ती जरीय संसर्गीत दादल्याचे लींग चोखता, देखीक, संसर्गीत द्रव तोंडांत वचूंक शकता. तुमच्या जरी दातांची हड्डी रक्तस्त्राव करता वा तोंडांत खंय तरी बारीक फोड आसल्यार विशाणू तुमच्या रगतांत भितर सरूं शकतात. हेय तितलेंच खरें आसा जरीय बायलेचो संसर्गीत लैगीक द्रव तिच्या साथिदाराच्या तोंडांत गेल्यार. पूण फकत तोंडांतल्यान केल्ल्या संभोगांतल्यान (ऑरल सॅक्सांतल्यान) जाल्लो संसर्ग खूप कमी दिसून येता.

प्र.24. शरिरांतले द्रव जशी थुकी पासून ऍड्स जावपा विशीं कशे कितें?
जाप:  ऍचआयवीचें खूब कमी प्रमाण शरिरांतल्या द्रवांनी जशे थुकी,  विश्टा(गू), मूत आनी दूकांनी मेळल्यार लेगीत, शरीर द्रवांतल्यान ऍचआयवी पसरपाचे पुरावे कांयच मेळूंक ना.

प्र.25. हांव जोखमीचेर आसूंक शकता काय?
जाप: जो मेरेन जांकां कोणांक ऍचआयवी आसा ते कळना, जायत्या लोकांक दिसता की हें दुयेंस तांकां जावपाचे ना. दुर्दैवान ते सगळे तरेच्या लोकांक जावंक शकता आनी जाता. तुमच्या सद्याच्या आनी फाटल्या लैगीक आनी ड्रग्स(वखदा) पद्धतींक पळयल्यार (आनी तुमचो संक्रमण इतिहास), तुमच्या मुखार तुमचे जोखमीचे चित्र उभें रावतले. तेंच तरेन ऍचआयवी संसर्गा खातीरची तुमची फुडाराची जोखीम कशे तरेन कमी करूंक शकतात हे तुमकां कळूंक शकता.

प्र.26. म्हाका जरीय ऍचआयवी संसर्ग जाला जाल्यार हांव कशे सांगूंक शकता?
जाप: तुमकां हो व्हायरस आसा काय ना हें खात्रीन कळपाचो एकूच मार्ग म्हणल्यार “ऍचआयवीची प्रतिपिंड चांचणी (ऍचआयवी ऍण्टीबोडी टॅस्ट HIV Antibody Test)” नांवाची रगताची चांचणी करप. कांय जाण ताका “ऍचआयवी चांचणी” वा “एड्स चांचणी” म्हणटात, जरी फकत ही चांचणी तुमकां एड्स आसा काय ना तें सांगूंक शकना. ऍचआयवी चांचणेंतल्यान तुमकां हो व्हायरस आसा काय ना तें कळूं येता आनी पयलींच वर्णन केल्ले पद्दतीन तो हेरांक दिवंक शकता. ही चांचणी तुमच्या नियमीत रगत तपासणेचो एक भाग न्हय तर ते विशीं तुमकां ती नांव घेवन सांगची पडटा. ही एक सामकी अचूक चांचणी आसा.

तुमचे चांचणेचो निकाल “पॉझिटिव्ह” आयल्यार, ताचो अर्थ तुमकां ऍचआयवीचे संक्रमण जाल्ले आसा आनी खाशेल्या वैजकीय जतनायेंतल्यान फायदो मेळोवंक शकता. अतिरिक्त चांचण्यो करून तुमची रोगप्रतिकार शक्त कितली बळिश्ट आसा आनी वखदां उपचार करपाची गरज आसा काय ना हें सांगूं येता. कांय जाण ऍचआयवीची लागण जावन चड काळ मेरेन भलायकेन बरे उरतात, जाल्यार कांय जाणांक गंभीर दुयेंस जाता आनी एड्स चड वेगान जाता. ऍचआयवीच्या संसर्गाक लोक वेगवेगळ्या तरेन प्रतिसाद कित्याक दितात हें शास्त्रज्ञांक खबर ना. तुमची चांचणी “नॅगेटीव” आयल्यार, आनी चांचणी करचे पयलीं स म्हयने तुमकां ऍचआयवीचो संभाव्य धोको ना जाल्यार, ताचो अर्थ तुमकां ऍचआयवीची लागण जावंक ना. प्रतिबंधात्मक मार्गदर्शक तत्वां पाळून तुमी ऍचआयवी पासून मुक्त जावंक शकतात.

प्र.27. हांवें ऍचआयवीची चांचणी घेवची?
जाप: कांय जाणांक ऍचआयवीची प्रतिपिंड चांचणी घेवप हो भिरांकूळ निर्णय जावंक शकता. कांय जाण दर स म्हयन्यांनी चांचणी करून घेतात, जरीय ते सुरक्षीत संभोग करतात. कारणां कितेंय आसूं, ऍचआयवीची प्रतिपिंड चांचणी करून घेवप ही एक बरी कल्पना आसूं येता. केन्ना केन्नाय चांचणी करून घेवप हो सुरक्षीत पद्दतीं कडेन नवी वचनबद्धताय घेवपाचो एक मार्ग जावन आसा.

एक गजाल मतींत दवरप म्हत्वाचें म्हणल्यार ऍचआयवीची चांचणी केल्यार तुमच्या ऍचआयवीच्या स्थितींत बदल जावचो ना. फकत तुमका आसा काय ना तें तुमकां कळटा. सगळे नवे उपचार उपलब्ध आशिल्ल्यान, तुमची ऍचआयवीची स्थिती सुरवेक सोदून काडप तुमचें आयुश्य वाडोवंक शकता.

तुमकां ऍचआयवीचो धोको आसा काय ना तें जाणून घेवपा खातीर, स्वताक सकयल दिल्ले प्रस्न विचारातः

• तुमी असुरक्षित योनी, तोंड वा गुदद्वारांतल्यान संभोग केला (देखीक, कंडोम नासतना संभोग, लॅटेक्स आडखळ नासतना तोंडांतल्यान संभोग)?
• रस्त्याचेर ड्रग्स वा स्टिरॉयड इंजेक्शन घेवंक वा कातीक तोपून घेवंक  तुमी सुयो वापरूंक एकमेका कडेन वांटून घेतल्यात?
• तुमकां लैंगीक संसर्ग (STI) जालां वा नाका आशिल्लें गुरवारपण आयलां?
• एप्रिल, 1985 वर्सा पयलीं तुमकां रगत घालां वा रगताचीं उत्पादां घेतल्यांत?
• चांचणी करचे पयलीं आनी उपरांत दिवपाक जाय आशिल्लें समुपदेशन ऍचआयवी विशीं चड जाणून घेवपाची, तुमच्या धोक्यांचेर आनी संसर्ग कसो टाळचो हाचेर चर्चा करपाची बरी संद दिता.

तुमी जरीय एक बायल मनीस आसात जी गुरवार जावपाक येवजीता, वा सध्या गुरवार आसा,  तुमी चांचणी करून घेवपाचेर विचार करूंक सोदतात. आवय कडल्यान भुरग्याक ऍचआयवीचें संक्रमण उणें करूंक मदत करपी नवें उपचार आसात.

प्र.28. हांव ऍचआयवी पॉझिटिव्ह आसल्यार हांवें कितें करचें?
जाप: तुमची ऍचआयवी चांचणी पॉझिटिव्ह  आयल्या जाल्यार सकयल दिल्ल्या गजालींचो विचार करचो:

•  ऍचआयवीच्या संसर्गाची पुराय वैजकीय तपासणी खातीर उपचार आनी भलायकी सांबाळपा विशीं सल्लो घेवपा खातीर भलायकी जतनाय वेवसायीका कडेन संपर्क करचो.
• तुमची टी.बी. आनी हेर ऍसटीडी खातीरची चांचणी केल्या हाची खात्री करात. बायलां खातीर हातूंत नेमान स्त्रीरोग तपासणेचोय आस्पाव जाता.
• तुमच्या लैगीक जोडिदाराक (जोडिदारांक) तांच्या ऍचआयवी खातीरच्या शक्य आशिल्ल्या धोक्या विशीं कळीत करात.
• ह्या पानाचेर उल्लेखीत जतनायेचे (देखीक, सदांच कंडोम वापरप आनी हेरां कडेन सुयो वांटून घेवप ना) पालन करून हेरांक व्हायरसा पासून संरक्षण दिवप.
• ऍचआयवीच्या खंयच्याय अतिरिक्त संपर्कांतल्यान स्वताचे संरक्षण करात.
• ड्रग्स आनी सोर्‍याचो वापर टाळचो, बरे पोशणाचो आहार घेवचो आनी थकप आनी ताण टाळचो.
• शक्य आसल्यार विस्वासांत घेवपा सारक्या इश्टां आनी कुटुंबां कडल्यान आदार घेयात, आनी वेवसायीक समुपदेशन घेवपाचो विचार करात.
• अशाच अणभवांतल्यान वचपी लोकांचो आदार गट सोदून काडात
• रगत, प्लाझ्मा, वीर्य, कुडीचे अवयव वा हेर ऊतक दान करप ना.

प्र.29. ऍचआयवीची लागण जाल्ले लोक निमाणे कित्याक मरतात?
जाप. जेन्ना लोकांक ऍचआयवीची लागण जाता तेन्ना तांकां ऍचआयवी वा एड्स जावन मरण येना. कुडीचेर जावपी ऍचआयवीच्या परिणामांक लागून तांकां मरण येता. रोगप्रतिकार शक्त उणी जातकच कुडीक थंडी सावन कॅन्सरामेरेन जायत्या संसर्गाची लागण जाता. प्रत्यक्षांत तीं खाशेलीं संसर्गां, आनी संसर्गां आड झुजपाक कुडीची असमर्थतायच ह्या लोकांक इतले दुयेंत करता, की निमाणें ते मरतात.

प्र.30. म्हाका ऍचआयवीची लागण जाल्यार हें हांव कशे सांगूंक शकता? हाची लक्षणां कितें?
जाप. तुमकां संसर्ग जाला काय ना हें खात्रीन थारावपाचो एकूच मार्ग म्हणल्यार ऍचआयवीची चांचणी करप. तुमकां ऍचआयवीची लागण जाल्या काय ना हें कळपाक लक्षणांचेर आदारून रावूंक मेळना. ऍचआयवीची लागण जाल्ल्या जायत्या जाणांक जायतीं वर्सां कसलींच लक्षणां दिसनात.

ऍचआयवीची लागण जावपाचीं शिटकावणी दिवपी लक्षणां सकयल दिल्ले प्रमाणें आसूं येतात:

• जलद वजन उणें जावप
• सुकी खोंकली
• परत परत जोर येवप वा रातचो भरपूर घाम येवप
• गंभीर आनी स्पश्ट करूंक जाय नाशिल्ली तकालस
• बगलांत वा खाकोळांत, जांगेंत वा मानेंत सुजिल्लीं लसीका ग्रंथी
• अतिसार जावप वा संडासाक जावप जे एक सप्तका परस चड दीस उरप
• जिबेचेर, तोंडा भितर, वा घशांत धवें दाग वा असामान्य दाग
• न्युमोनिया/ वायदमन
• कातीचेर वा काती सकयल वा तोंडांत भितर, नाक वा दोळ्यांचे पापणींक  तांबडे, तपकिरी, गुलाबी वा जांबळे रंगाचे दाग
• याद उरप ना, उदासीनताय आनी हेर मज्जातंतूचें विकार.

तरीयपूण, ताका हीं लक्षणां दिसल्यार कोणेंच ताका संसर्ग जाला अशें मानूंक फावना. ह्या दर एका लक्षणांचो संबंद हेर दुयेंसांकडेन आसूं येता. परतून तुमकां संसर्ग जाला काय ना हें थारावपाचो एकूच मार्ग म्हणल्यार ऍचआयवी चांचणी करप.

प्र31. संभाव्य संपर्कांत आयल्या उपरांत कितलो वेळ हांवें ऍचआयवीची चांचणी करपाक वाट पळोवची?
जाप: ऍचआयवीची लागण सोदून काडपाक सादारणपणान वापरतात त्यो चांचण्यो प्रत्यक्षांत ऍचआयवीआड झुजपाखातीर तुमच्या कुडीन तयार केल्लीं प्रतिपिंड सोदतात. चडशा लोकांक संसर्ग जाले उपरांत तीन म्हयन्यां भितर सोदून काडपाक येवपी प्रतिपिंड, सरासरी 25 दिसां भितर तयार जातले. दुर्मीळ प्रकरणांनी स म्हयने मेरेन वेळ लागूं येता. ह्या कारणाक लागून, सद्या सीडीसी निमाण्या संभाव्य संपर्कांत आयल्या उपरांत स म्हयन्यांनी (असंरक्षित योनी, गुदद्वारांतल्यान वा तोंडांतल्यान संभोग वा सुयो वांटून घेवप) चांचणी करपाची शिफारस करता. सोदून काडपाक येवपी प्रतिपिंड तयार जावपाक स म्हयन्यां परस चड वेळ लागप सामकें क्वचितच आसतलें.

प्र.32. म्हजी ऍचआयवी चांचणी जर नॅगेटीव आयल्या, म्हजो जोडिदारूय ऍचआयवी नॅगेटीव आसा म्हणपाचो हाचो अर्थ जावंक शकता?
जाप: ना, तुमच्या ऍचआयवी चांचणेचो निकाल फकत तुमची ऍचआयवी स्थिती दाखयता. तुमच्या ऍचआयवी नेगेटिव्ह चांचणेचो निकाल तुमच्या जोडीदाराक ऍचआयवी आसा काय ना हें सांगना. दर खेपे ऍचआयवी संक्रमण जाताच अशे ना. देखून तुमची ऍचआयवीची चांचणी करप हो तुमच्या जोडीदाराक संसर्ग जाला काय ना तें सोदून काडपाची पद्दत म्हणून पळोवंक फावना.

प्र.33. गुदद्वारांतल्यान संभोग केल्ल्यान म्हाका ऍचआयवी जावंक शकता?
जाप: हय, गुदद्वारांतल्यान संभोग करतना खंयच्याय एका लिंगीक जोडीदाराक ऍचआयवीची लागण जावप शक्य आसा. ऍचआयवी सादारणपणान संसर्गाची लागण जाल्ल्या व्यक्तीच्या रगतांत, वीर्यांत, पुर्व-वीर्य द्रव, वा योनी द्रवांतल्यान मेळटा. सर्वसादारणपणान, वीर्य प्राप्त करपी व्यक्तीक ऍचआयवी जावपाचो धोको चड आसता कारण गुदद्वाराचें अस्तर पातळ आसता आनी गुद्द्वारांतल्यान संभोग करता आसतना विशाणू शरिरांत प्रवेश करूंक शकतात. तरीयपूण,  जी व्यक्ती आपले लींग एका लागण जाल्ल्या जोडिदारा भितर घालता तेन्ना ताकाय लेगीत धोको आसता कारण  ऍचआयवी मूत्रमार्गांतल्यान (लिंगाच्या तोंकाक उघडिल्लो भाग) वा ल्हान कात्र्यांतल्यान, लिंगाचेर खरचटल्यान वा आयिल्ल्या उक्त्या फोडांतल्यान भितर सरूंक शकता.असुरक्षीत (कंडोम नासतना) गुदद्वारांतल्यान संभोग करप ही एक खूब धोक्याची वागणूक मानतात. लोकांनी गुदद्वारांतल्यान संभोग करपाची निवड केल्यार लॅटेक्स कंडोम वापरचो. चडशे फावट कंडोम बरे तरेन काम करतात. तरीयपूण योनीच्या संभोगा परस गुदद्वारांतल्यान संभोग करतना कंडोम मोडपाची चड शक्यताय आसता. अशे तरेन कंडोम घेवन लेगीत गुदद्वारांतल्यान संभोग करप धोक्याची थारूंक शकता. कंडोम मोडपाची शक्यताय उणी करपा खातीर मनशान कंडोमा वांगडाच उदकाचेर आदारिल्लें वंगण वापरचें.

प्र34. वखदां इंजेक्शन दिवप हो ऍचआयवी चो धोको कित्याक?
जाप: प्रत्येक इण्ट्रावेनस इन्जॅक्शनाचे सुरवेक, सुयो आनी सिरिंजांत रक्त हाडटात. वायरसान संक्रमीत जाल्ले व्यक्तीच्या रगतांत ऍचआयवी मेळूंक शकता. रगतांत दुशीत जाल्ल्यो सुयो वा सिरींजांचो दुसर्‍या वखदां इन्जॅक्टरा वरवीं (केन्ना केन्ना डायरेक्ट सिरींज शॅरींग अशे म्हण्टात) परत वापर केल्ल्यान ऍचआयवी संक्रमणाचो चड धोको आसता कारण संक्रमीत रगत थेट रक्तप्रवाहांत तोपूंक शकतात.

ते भायर वखदां उपकरणां (वा “काम”) वांटून घेवप ऍचआयवी संसर्गजन्य रगत वखदां विरयांनी अशे तरेन घालूंक मेळटा:

• वखदां तयार करपा खातीर रगतांत दुशीत सिरिंज वापरप
• उदकाचो परत वापर करप
• बाटलेच्यो गुड्ड्यो, चमचे वा हेर आयदनां (“चमचे” आनी “कुकर” परत वापरप
• उदकांत वखदां विरगळपा खातीर आनी वखदां द्रविकरण गरम करपा खातीर वापरतात
• सुयो आडावंक शकतात अशे कण गाळपा खातीर वापरिल्ल्या कापसाचे ल्हान कुडके वा सिगरेट फिल्टर (“कापूस”) परत वापरप .
• सिरिंजांचे “रस्त्यार विक्रेते” वापरिल्ले सिरिंज परतून पॅकेज करून तांकां निर्जंतुकीत सिरिंज म्हणून विकूंक शकतात. स्कीन पोपिंग आनी स्टिरॉयड इंजेक्शन दिवपा सयत खंयच्याय वापरा खातीर सुयो वा सिरिंज वांटून घेतल्यार ऍचआयवी आनी हेर रगतांतल्यान जावपी संसर्गाचो धोको निर्माण जावंक शकता हें जाणून घेवप म्हत्वाचें.

प्र35. दंतवैजाच्या वा दोतोराच्या कार्यालयांतल्या दुयेंतींक ऍचआयवीची लागण जावपाचो धोको आसता? 
जाप. भलायकी जतनाय घेवपाचे सुवातेर ऍचआयवीचे संक्रमण शक्य आसले तरी ते सामकेच उणे आसा. वैजकीय तज्ञांनी अशी भर दिला की संसर्ग नियंत्रण प्रक्रियेचो काळजी पूर्वक सराव, सार्वत्रीक सावधगिरी सयत, वैजकीय आनी दंत कार्यालयांत संभाव्य ऍचआयवी संसर्गा पासून दुयेंतीचें तशेंच आरोग्य सेवा प्रदात्यांचें संरक्षण करता.1990 वर्सा सीडीसीन फ्लोरिडांत ऍचआयवीची लागण जाल्ल्या दंतवैजाची म्हायती दिली, ताणें दंतवैजकी काम करतना आपल्या कांय दुयेंतींक संसर्ग केल्लो अशें दिसता. व्हायरसाच्या डीऍनए क्रमांकाच्या अभ्यासांत दंतवैजाचो संबंद ताच्या स दुयेंतींकडेन जोडलो, जे ऍचआयवी संक्रमण कशें जालें तें सीडीसी अजून सिद्ध करूंक शकली ना.ऍचआयवीची लागण जाल्ल्या 63 भलायकी सेवा पुरवणदारांच्या 22,000 परस चड दुयेंतींचेर केल्ल्या फुडल्या अभ्यासांत भलायकी जतनाय घेवपाच्या परिस्थितींत पुरवणदारांतल्यान दुयेंतीक संक्रमणाचो आनीक पुरावो मेळूंक ना.

प्र36. खेळ खेळटाना हांवें ऍचआयवीची लागण जावपा विशीं हुस्को करचो?
जाप. खेळांत वांटो घेवपाच्या वेळार ऍचआयवीचो संसर्ग जाल्ल्यो खंयच्योच दस्तावेजीक केशी नात. खेळांत भाग घेवपाच्या वेळार संसर्गाचो धोको सामको उणो आशिल्ल्यान कुडीचो थेट संपर्क आशिल्ल्या खेळांचो आस्पाव आसतलो, जातूंत रगत येवपाची अपेक्षा आसूं येता.

एकाद्याचो रक्तस्त्राव जाता आसल्यार, जखमेंतल्यान रक्तस्त्राव थांब मेरेन आनी ताका ऍण्टीसॅप्टीकांत साफ करून सुरक्षीततायेन  मलमपट्टी करी मेरेन खेळांतलो ताचो सहभाग खंडीत करूंक जाय. जंय रक्तस्त्राव जायना थंय खेळ-क्रिडा वरवीं ऍचआयवी संसर्गाचो धोका आसना.

प्र37. व्हायरल लोड चांचण्यांनी, चड व्हायरल लोड कितें आसता आनी उणें कितें आसता? ह्यो चांचण्यो कित्या खातीर  वापरतात?
जाप. व्हायरल लोड चांचण्यांनी ऍचआयवीचो व्हायरस रगतांत कितलो आसा तें मेजतात. त्यो सामक्यो नव्यो चांचण्यो आसून खूब खर्चीक आसूं येतात. विमो कंपनीं चांचणेचो खर्च भरूंक शकता वा भरूंक शकनांत. 10,000 सकयल आशिल्लो निकाल उणो परिणाम मानतात. एक लाखांवयर निकाल मेळिल्लो परिणाम चड परिणाम मानतात. ह्या चांचण्यांचो मुखेल उपेग म्हळ्यार एक खाशेलें अँटीव्हायरल वखद कितले बरे तरेन काम करता तें थारावपाक मदत करप. व्हायरल लोड चड आसल्यार तुमचो वैज तुमकां दुसरे वखदां उपचाराचेर वचपाचो विचार करूंक शकता. काळा प्रमाणें परिणामांतल्या प्रवृत्तींची तुळा केल्यार व्हायरल लोड चांचण्यांचो उपेग चड बरो जाता. काळाप्रमाणें व्हायरल लोड वाडलो जाल्यार मागीर वखदां उपचारांत बदल करचो पडूं येता. काळा प्रमाणें व्हायरल लोड उणो जालो जाल्यार अँटीव्हायरल उपचार तुमकां काम करपाक शकतात. देखून फकत एक चांचणी घेवचे परस व्हायरल लोड चांचण्यांची माळ खूब चड उपेगी म्हायती दिता. अर्थांत, अँटीव्हायरल उपचार फकत हे चांचणेवरवीं थारावंक फावना. हेर चांचण्यो (सीडी 4 पेशींची संख्या) लेगीत अँटीव्हायरल उपचार कितले बरे तरेन काम करतात हाचे म्हत्वाचे निर्देशक आसात. 10,000 ते 1,00,000 मदलो चांचणेचो निकाल म्हणल्यार कितें तें सद्या कळना. देखूनच व्हायरल लोड चांचण्यांतले ट्रेंड खूब चड मोलाचे आसात.

प्र.38. ऍचआयवी खातीर वासिन आसता?
जाप. चडशे तज्ञ अशे मानतात की ऍचआयवी खातीर एक प्रभावी आनी सगळे कडेन उपलब्ध आशिल्ली प्रतिबंधात्मक लस वा  वासिन ही संवसारीक म्हामारी नियंत्रण करपाची  आमची एकदम बरी अशी दीर्घ काळाची आस्त आसूं येता.

संवसारीक पांवड्यार, एड्स व्हायरस घेवन जगपी चडशे लोक भलायकी जतनाय घेवपा खातीर खूब मर्यादीत अर्थसंकल्प आशिल्ल्या देशांनी रावतात. हाचो अर्थ वेव्हारांत ऍचआयवीची चांचणी, कंडोम, ऍसटीआय (लैंगिक संसर्ग) उपचार आनी प्रतिबंध अशा गजालीं खातीर पयशे उणें आसात वा नात. अशा परिस्थितींत लस खूब खर्चीक आसतली. प्रभावी आनी सुरक्षीत लस तयार करप हें एक कठीण आव्हान थारलां. ह्या प्रस्नाचेर जायते मुखेल संशोधक वावुरतात, पूण ते केन्ना येसस्वी जातले हें कोणाकूच खबर ना.

प्र.39. ऍचआयवी-1 आनी ऍचआयवी-2 हांचे मदलो फरक कितें?
जाप. दोन प्रकारचे ऍचआयवी सद्या ओळखून काडल्यातः ऍचआयवी-1 आनी ऍचआयवी-2. ऍचआयवी-1 हो व्हायरस मुखेलपणान संवसारभर आसा. दोनूय व्हायरस लैंगीक संपर्कांतल्यान, रगतांतल्यान आनी आवय कडल्यान भुरग्याक संसर्ग जातात आनी ताका लागून वैजकी नदरेन भेद करपाक मेळना. तरीयपूण, ऍचआयवी-2 उण्या प्रमाणांत सोंपेंपणान संसर्ग जाता आनी ऍचआयवी-2 चे  बाबतींत सुरवेक संसर्ग आनी दुयेंस हांचेमदलो काळ चड आसता.

प्र.40. भारतांत एड्साची पयली केस केन्ना नोंद जाली?
जाप. 1986 वर्सांत चेन्नय, तामिळ नाडूंतल्यान एड्साची पयली केस नोंद जाल्ली.

प्र.41. नोंदणी जाल्ले आनी अदमासीत केल्ल्या ऍचआयवी संसर्गाच्या  आंकड्या मदीं इतलो चड फरक कित्याक आसा?
जाप. ऍचआयवी एक पोरणे दुयेंस आनी संद सादपी संसर्गाच्या रुपांत तशेंच हेर प्रकारची लक्षणां आनी चिन्हां हांच्या रुपांत तांचें प्रकटीकरण विकसीत जावंक पांच ते णव वर्सां लागूं येतात. ह्या काळांत ऍचआयवीची लागण जाल्ली व्यक्ती लक्षणां नासतना उरता आनी ताची ऍचआयवी ची स्थिती सोदून काडूंक येता अशा हॉस्पिटलांच्या संपर्कांत येनात.

प्र.42. ऍचआयवी/एड्स दुयेंतींक मेळपी सामान्य संदर्भ संसर्ग खंयचे?
जाप. ऍचआयवी/एड्स दुयेंतींक मेळपी सामान्य संदर्भ संसर्ग अशे आसात:

• क्षयरोग (फुफ्फुस आनी फुफ्फुसा भायर)
• कॅन्डीडिएसिस
• न्यूमोसिसिटिस्कारिनी
• टॉक्सोप्लाझ्मोसिस
• क्रिप्टोकोकोसिस
• क्रिप्टोस्पोरिडियल अतिसार
• सायटोमेगोलो व्हायरसाची लागण
• पी. मार्नेफिया संसर्ग (देशाच्या ईशान्य भागांतलो एक बुरशीचो संसर्ग ) ऍचआयवी. – टी.बी.