प्र.1. अँटीरेट्रोव्हायरल म्हणल्यार कितें?
जाप: ऍचआयवी सारक्या रेट्रोव्हायरसाची क्रिया थांबयता वा चिड्डयता तो पदार्थ अँटीरेट्रोव्हायरल (ART) आसता. एझेडटी (AZT) ही पयली व्हड प्रमाणांत वापरिल्लीं अँटीरेट्रोव्हायरल वखदां आशिल्लीं आनी आतां चड जुळवण आशिल्ली बाजारांत पावपाक लागल्यात. ऍण्टीरेट्रोव्हायरल हें वखद न्हय पूण एड्स हें एक चिरकालीन दुयेंस म्हणून वेवस्थापन करपाक मदत करतात आनी घडये भलायकी घटमूट करपाक मदत जाता.

प्र.2 भारत सरकार सरकारी हॉस्पिटलांत ऍण्टी रेट्रोव्हायरल थेरपी फुकट सुरू करपाची येवजण करता काय? वखदां पुरवण करपाक कोण पात्र थारतले?
जाप: भौशीक भलायकी पद्धती वरवीं एआरवी मेळोवपाची आनी दिवपाची कार्यक्षमताय पळोवपाच्या हेतान, ऍचआयवी/एड्स खातीर आशिल्ल्या ऍण्टी रेट्रोव्हायरल निर्मात्यां कडेन केंद्रीय भलायकी आनी कुटुंब कल्याण मंत्र्यान संवाद सादलो. परिणाम स्वरूप, भलायकी सचिवांच्या अध्यक्षते खाला, भलायकी सेवा म्हासंचालक आनी अतिरिक्त सचीव आनी प्रकल्प संचालक नाको (NACO)  वांगडी म्हणून, सीआयआय, ऍफआयसीसीआय (CII, FICCI) आनी ऍण्टी रेट्रोव्हायरलाच्या वेगवेगळ्या उत्पादकांचे प्रतिनिधी हांचे वांगडा, एक कार्यपंगड तयार केलो. कार्यपंगडान आपले विचारविनिमय पुराय केल्यात. भौशीक भलायकी वेवस्थे वरवीं सरकार ऍण्टी रेट्रोव्हायरल सुरू करपाक फुडें सरलें जाल्यार सरकारी हॉस्पिटलांतल्या असिमीत गिरायकाक हें फुकट पावयतले. आमी वर्साच्या निमाणें मेरेन  ऍचआयवी/एड्सा वांगडा जगपी लोकांचो अदमास लायता आसतना, आमकां लावार्थी लोकसंख्येक प्राधान्य दिवप गरजेचें आसता, जातूंत ऍचआयवी पॉझिटीव आवयांचो समावेश आसा, जांणी पालक ते बाल संसर्ग प्रतिबंधक क्लिनिका वरवीं सरकारी भलायकी प्रणालींत प्रवेश केल्लो आसा, 15 वर्सां पिरायेची ऍचआयवी पॉझिटीव भुरगीं, आनी पुराय विकसीत जाल्ले एड्साचे दुयेंती सरकारी हॉस्पिटलांत उपचार घेतात.

कंडोम प्रमोशन

प्र.1. कंडोम म्हणल्यार कितें आनी तें कशें काम करता?
जाप: कंडोम म्हळ्यार सादारणपणान रबराच्या झाडांपसून मेळपी लॅटेक्सांतल्यान तयार केल्लो म्यान, कंडोमाचेर खर इलॅक्ट्रॉनीक गुणवत्ता नियंत्रण आसता, जाका लागून ते खूब विस्वासांत घेवपा सारके आसतात. दर एका लैंगीक कृती खातीर नवे कंडोम वापरचे पडटात आनी कंडोम केन्नाच परत वापरूंक फावना.

प्र.2. ऍचआयवीचो प्रसार आडावपाक कंडोम कितले प्रभावी आसात?
जाप: संभोग करतना, वीर्य वा योनींतल्यान भायर सरपी स्राव, जातूंत ऍचआयवी आसूं येता, तो व्हायरस एका जोडीदारा कडल्यान दुसर्‍या जोडीदाराक हस्तांतरीत करता. कंडोम वापरल्यार वीर्य, योनी आनी गर्भाशयाच्या संपर्कांत येना आनी विपरीत जाता आनी देखून दोन जोडीदारांच्या कुडीच्या स्रावामदीं यांत्रीक आडखळ म्हणून काम करता. कंडोम योग्य आनी सातत्यान वापरल्यार (दर एका लैंगीक कृती खातीर नवो) ऍचआयवी संसर्ग जावपा पासून आळाबंध हाडपाक प्रभावी जाता.

प्र.3. दादले आनी बायलां खातीर वेगवेगळे कंडोम आसात काय?
जाप: दादल्यांचे कंडोम चड लोकप्रिय आनी सगळेकडेन मेळटात पूण बायलां खातीरय तयार केल्ले कंडोम आसात. भारतांत बायलांचे कंडोम मुक्तपणान मेळनात आनी ते खूब म्हारग आसात. दादल्यांच्या कंडोमा परस ते चड भारदस्त आसतात. बायल कंडोमाचो फायदो म्हळ्यार कंडोम वापरपाची वा ना करपाची निवड बायलेन करूं येता.

प्र.4. कंडोमा बदला बलुनां वापरूं येतात?
जाप: भलायकी केंद्रांनी कंडोम फुकट वा सगळ्या फार्मसींनी थोड्या प्रमाणांत मेळटात आनी ते संरक्षण म्हणून वापरतात. कंडोम वापरपाचो मुखेल हेतू उरचोना देखून हेर खंयचोच पर्याय वापरचो न्हय

ऍचआयवी-टीबी सह-संसर्ग

प्र.1 क्षयरोगाची लागण ऍचआयवी/एड्स परिस्थितीचेर कसो परिणाम करता?
जाप: ऍचआयवीची लागण जशी जशी वाडत वता तशी तशी सीडी 4 लिंफोसाइट्साची संख्या आनी कार्य उणें जाता. देखून रोगप्रतिकार शक्त क्षयरोगाच्या बॅसिलीची वाड आनी प्रसार आडावपाची तांक उणी आसता. ताका लागून फुडल्या काळांत प्रसारीत आनी फुफ्फुसाभायर क्षयरोग दुयेंस चड प्रमाणांत दिसून येता. तरी लेगीत ऍचआयवीची लागण जाल्ल्या दुयेंतींक लेगीत फुफ्फुसांतलो क्षयरोग जावप हें चड सामान्य आसता. जायत्या अभ्यासांतल्यान दिसून आयलां की क्षयरोग आशिल्ल्या सगळ्या ऍचआयवी/एड्स दुयेंतींतल्या 70-90 टक्के दुयेंतींक फुफ्फुसांचो दुयेंस जाता.

प्र.2 ऍचआयवीची लागण जाल्ल्या आनी ऍचआयवीची लागण नाशिल्ल्या व्यक्तीं भितर  क्षयरोगाचो उपचार कसो वेगळो आसतात?
जाप: सादारणपणान थिअॅसिटाझोनाचो वापर सोडल्यार ऍचआयवीची लागण जाल्ल्या आनी ऍचआयवीची लागण जावंक नाशिल्ल्यादुयेंती खातीर टी.बी. आड उपचार समान आसात. थिअॅसिटाझोनाचो कातीचेर खर प्रतिक्रिया जाता आनी ती जीवघेणी आसूं येता आनी देखून ती टाळची पडटा. जे दुयेंती उपचार पुराय करतात ते  दुयेंती ऍचआयवी पॉझिटीव वा नॅगेटीव आसले तरीय शॉर्ट कोर्स उपचारांक समान क्लिनिकल, रेडिओग्राफीक आनी सूक्ष्मजीवशास्त्रीय प्रतिसाद दर्शयतात.  स्वता उपचार दिल्यार केशींनी मरण येवपाचें प्रमाण चड आसता. थेट निरिक्षण केल्लो उपचार “शॉर्ट-कोर्स (DOTS) ऍचआयवी संसर्गीत क्षयरोग दुयेंतीं खातीर चड गरजेचो आसा. ऍचआयवी बादीत क्षयरोगी दुयेंतींचेर डॉट्स (डीओटीएस) उपचार केल्यार तांच्या जिणेचो दर्जो सुदारता, आनी तशेंच तांचें आयुश्य वाडटा अशें दिसून आयलां. डॉट्स ऍमडीआर-टीबीचो उद्भव आडावंक शकता आनी ऍमडीआर-टीबीचो प्रवाह विपरीत जावंक शकता.